Wil je zelf starten met detectiewerk met je hond? Dat kan! Je hebt er maar een paar dingen voor nodig, en je kan het gewoon in je eigen huiskamer doen. Binnen een mum van tijd zul je indruk op jouw bezoek kunnen maken met de geweldige skills van jouw hond, maar belangrijker is nog dat jij er zelf versteld van zult staan!
Honden zijn uitzonderlijk goed in het onderscheiden van geuren. Als je detectiewerk met je hond gaat doen, leer je als team een bepaalde geur te onderscheiden en heel precies te lokaliseren. Je hond doet het snuffelwerk, maar om succesvol te zijn heeft hij jouw begeleiding nodig. Detectie is een erg leuke en bevredigende manier van samenwerken met je hond.
De oefeningen in dit artikel zijn bedoeld om je daar een voorproefje van te geven, en je hond alvast een geur aan te leren om te verwijzen. Wil je verder leren, dan raad ik aan om een gespecialiseerde instructeur te zoeken. Onder begeleiding van een goede instructeur kun je samen met je hond dingen doen die je niet eens voor mogelijk hield. Misschien vind je detectie wel zo leuk dat je er zelfs een carrière van wil maken!
Dit is hoe je een goede basis legt voor detectiewerk met je hond.
Inhoudsopgave
Wat moet je weten voordat je zelf kan starten met detectiewerk met je hond?
Voordat je kunt beginnen met de oefeningen die verderop in dit artikel staan, zijn er een paar dingen die je vooraf moet bepalen, namelijk:
- Welke geur moet de hond gaan verwijzen?
- Welk commando ga je gebruiken?
- Welke materialen heb je nodig?
Nog nooit een clicker gebruikt?
Eén van de materialen die je nodig hebt is een clicker, zodat je je beloning heel precies kan timen. Zoals bij alle training is ook bij detectiewerk met je hond timing ontzettend belangrijk.
Voordat je een clicker kan inzetten, moeten jij en je hond wel clickertraining gedaan hebben. Weet je niet wat dat is, of hoe je de clicker aanleert? In dit filmpje wordt het heel duidelijk uitgelegd.
Hoe kies je een geur om te verwijzen?
Voordat je begint met trainen, moet je een geur kiezen die de hond moet gaan zoeken. In het begin zal het puur gaan om de bron van die geur zelf, maar later zal de focus verlegd worden naar voorwerpen die de geur die jij gekozen hebt in zich opgenomen hebben, bijvoorbeeld een wasknijper die ruikt naar kerrie (als kerrie jouw gekozen geur is).
Om die reden noemen we jouw gekozen geur het geurvoorwerp.
Je kan, zeker als je als beginner zelf gaat starten met detectiewerk, niet zomaar een geur kiezen. De geur moet namelijk aan een paar voorwaarden voldoen. Hij moet natuurlijk veilig zijn voor de hond, maar ook iets wat hij zelden tot nooit in het dagelijks leven tegenkomt.
Sommige honden zijn geneigd voorwerpen op te pakken, dus de geur en het geurvoorwerp moeten veilig zijn voor de hond.
Veilig
De geur moet veilig zijn voor de hond, want die zit er met zijn neus bovenop, en sommige honden hebben de neiging om objecten in hun bek te nemen. Het is dus belangrijk dat de geur zowel voor de neus als de bek onschadelijk is.
Niet alledaags
Kies een geur die de hond niet vaak ruikt, en die hij kan verwijzen wanneer hij die wel ruikt.
Als je bijvoorbeeld een favoriet speeltje als geurvoorwerp gebruikt, zal de hond die altijd moeten verwijzen wanneer hij die ruikt. Je bent hem immers aan het leren te reageren op die geur. In huis zal hij dus altijd aan het werk moeten zijn en dat is niet mogelijk. De hond stompt dan af op die geur, omdat hij niet kan doen wat hij zou moeten doen.
Een speeltje is dus geen geschikt geurvoorwerp.
Een kledingstuk van jou ook niet, want de hond ruikt jou al constant. Voor een beginnende hond is het belangrijk om een geur te kiezen die uitsluitend bij detectiewerk hoort, zodat hij niet in verwarring gebracht kan worden of afgestompt raakt.
Wat geschikt is als geurvoorwerp voor een beginnende hond is een bepaald kruid dat je zelf niet of nauwelijks in de keuken gebruikt. Ook een geurkaarsje kan gebruikt worden.
Wat we zelf gebruiken
Zowel Ghost als Kaya zijn getraind op de geur van gedroogd kattenkruid. Wij gebruiken dat verder nergens voor en er staat ook geen kattenkruid in onze tuin.
Mijn honden komen de geur dus alleen maar tegen tijdens detectiewerk. Zo weten ze dus precies dat ze altijd iets moeten doen als ze die geur tegenkomen, namelijk de bron zoeken en verwijzen.
Welk commando kun je gebruiken?
Wat je ook van tevoren moet bedenken is het woord of gebaar dat je als commando gaat gebruiken om je hond de zoekopdracht te geven.
Ook hier moet je even goed over nadenken, want het mag geen woord zijn dat je in het dagelijks leven vaak gebruikt, en ook niet een woord dat al een andere betekenis heeft voor de hond.
Wanneer “zoek” bijvoorbeeld al betekent dat de hond zijn speeltje moet gaan zoeken, is het niet handig om ditzelfde woord voor het geurvoorwerp te gebruiken.
Ook moet het niet een woord zijn dat sterk op een ander commando dat de hond al kent lijkt.
Zelf gebruik ik bijvoorbeeld het commando “find”, want “zoek” gebruik ik als ik ergens voertjes verstopt heb. Bovendien heeft “find” een unieke klank in ons lijstje van commando’s.
Welke materialen heb je nodig om thuis zelf te starten met detectiewerk?
Om de basis voor detectie te leggen heb je maar een vier dingen nodig:
- Geurvoorwerp
- Geurbussen
- Clicker
- Beloningen
Geurvoorwerp
Hierboven hebben we al gezien aan welke eisen het geurvoorwerp moet voldoen. Als je voor een gedroogd kruid gaat, is het handig om hier een kleine hoeveelheid van in een kleine container met gaatjes te doen, zodat het kruid niet overal terecht komt maar wel zijn geur kan verspreiden. Een goed voorbeeld daarvan vind je hier.
Geurbussen
Een geurbus of geurbox is een koker of kubus waarin je het geurvoorwerp verstopt. Aan de boven- of zijkant zit een opening waaruit de geur ontsnapt.
Op de foto hierboven zag je al een voorbeeld van een geurbus. Je kan ze bij sommige hondenscholen online bestellen, bijvoorbeeld hier, maar je kan ze ook zelf maken van pvc buizen. Let er dan wel goed op dat de randen niet scherp zijn, want de hond gaat zijn neus erin steken.
Het beste is om 3 tot 6 geurbussen te gebruiken.
Clicker
Met een clicker kun je beter timen dan je stem. Bovendien is het geluid dat een clicker maakt uniek en altijd hetzelfde. Dit maakt de clicker een effectiever trainingsmiddel dan je stem wanneer het op belonen van gedrag aankomt, en dat is bij alle training het belangrijkst.
Een clicker gebruik je op het moment dat de hond het juiste gedrag laat zien. In dit geval is dat het verwijzen van de juiste geur.
Beloning
Kies, voordat je gaat starten met de basis van detectiewerk, een gepaste beloning voor jouw hond. Gebruik extra lekkere snoepjes of een heel leuk speeltje, iets wat de training bijzonder maakt. Het is namelijk de bedoeling dat hij dit spelletje ontzettend leuk gaat vinden, zodat hij heel graag het geurobject wil vinden.
Veel kleine snoepjes (voertjes) is beter dan enkele grote, want je gaat de oefening een paar keer herhalen en wil bovendien je hond even afgeleid kunnen houden terwijl jij de geurbussen door elkaar husselt. Als hij binnen een seconde alweer bij je is lukt dat niet.
Kort oefenen en genoeg water geven
Het is belangrijk om de oefensessies kort te houden. Neuswerk vereist namelijk ontzettend veel concentratie en dus energie. De hond raakt snel vermoeid. Oefensessies dienen dus kort te zijn; de oefening een keer of 5 tot 10 herhalen is voor een beginnende hond echt genoeg.
Ook is het van groot belang om vers water beschikbaar te hebben. Een hondenneus werkt het beste als hij nat is. Ook de slijmvliezen aan de binnenkant van de neus moeten goed vochtig zijn om de geur goed op te kunnen nemen. Doordat er veel lucht langs komt tijdens het snuffelen, drogen ze snel uit. Laat de hond dus tussendoor regelmatig water drinken.
De eerste oefening
Je bent nu klaar om zelf te starten met detectiewerk, dus laten we beginnen!
Allereerst moet je hond jouw gekozen geur gaan associëren met een lekkere of leuke beloning. Het vinden van het geurobject moet voor hem een geweldig feestje worden, dus wees enthousiast wanneer hij het goed doet!
Stap 1: het geurvoorwerp neerzetten
Stop het geurvoorwerp samen met een paar voertjes in één van de geurbussen. De rest van de voertjes hou je bij de hand om als beloning te gebruiken. Zet de bus, samen met eentje die leeg en schoon is, naast elkaar op de grond met zo’n 20 cm ertussen. Onthoud in welke bus het geurvoorwerp zit.
Tip: markeer de ‘juiste’ bus niet door er een stip op te zetten of iets dergelijks herkenbaars, want je hond heeft dat heel snel door. De bussen moeten uiterlijk hetzelfde zijn.
Geef je gekozen commando en laat de hond snuffelen aan de bussen. Als hij niet reageert op het onbekende commando kun je naar de bussen wijzen of hem zelf naar de bussen begeleiden.
Stap 2: klik op het juiste moment
Je hond zal waarschijnlijk direct doorhebben dat in 1 van de bussen snoepjes liggen. Ook het geurvoorwerp ruikt hij, maar dit betekent nog niets voor hem.
Zodra je hond met zijn neus boven de opening van de juiste bus hangt, klik je met je clicker. Doe dat heel snel, voordat je hond weg beweegt of zijn neus in de bus stopt, maar niet zo snel dat hij geen tijd heeft om de geur op te snuiven.
Gooi een paar snoepjes een paar meter weg, zodat de hond van je wegloopt om ze te zoeken. Terwijl hij de snoepjes zoekt, wissel jij snel de bussen van plaats.
Wanneer je hond de voertjes op heeft, geef je opnieuw het commando en klikt weer op het moment dat de hond aan de juiste bus ruikt. Gooi de snoepjes een stukje weg en herhaal.
Stap 3: toevoegen extra bussen
Wanneer je hond het spelletje snapt, kun je een derde bus toevoegen, en daarna een vierde enz. Wissel steeds een aantal bussen van plek, niet alleen de bus met de geur. Je kan ook het patroon van de bussen variëren: dan weer een driehoek, dan weer een rechte lijn of iets heel anders.
De tweede oefening
De allereerste basis, het starten met detectiewerk, is gelegd in de eerste oefening. Nu de hond weet dat hij de bus met het geurvoorwerp en de voertjes moet zoeken, is het tijd om het spel iets uitdagender te maken. Wat gebeurt er wanneer je de voertjes weghaalt?
Dat is precies wat je gaat doen. Maak de bus leeg en maak ze allemaal schoon, zodat ze allemaal hetzelfde ruiken. Stop het geurvoorwerp in 1 van de bussen, maar laat de voertjes weg.
Stap 1: vraag beantwoorden
Neem de bus met het geurvoorwerp en 1 lege, schone bus en zet ze op dezelfde manier neer als in de eerste stap van de vorige oefening. Geef je commando.
Je hond gaat op zoek naar de voertjes, maar vindt die niet. Wat hij wel tegenkomt, is de geur die voorheen samen met die voertjes in de bus zat. Die geur heeft hij geassocieerd met de voertjes, en met de beloning.
Een beetje onzeker zal hij je vragen of je soms wil dat hij dát zoekt. Misschien blijft hij boven die bus hangen met een vragende blik in zijn ogen.
Ja, dat is precies wat je wil dat hij zoekt en doet! Klik dus snel, geef hem extra veel lekkers en doe alsof hij de schat van kapitein Flint gevonden heeft. Wat is hij knap!
Stap 2: herhaal tot hij zelf het antwoord weet
Herhaal stap 1 en bouw je beloning af. Wanneer hij door heeft dat hij het geurvoorwerp moet zoeken is een feestje en een bevestiging van zijn genialiteit niet meer nodig, de klik en de voertjes die je weggooit zijn voldoende. Wissel ook de bussen om wanneer hij zijn snoepjes zoekt.
Stap 3: geurbussen toevoegen
Deze stap is hetzelfde als stap 3 van de eerste oefening. Voeg meer lege bussen toe om het spelletje wat moeilijker te maken.
Een alternatief voor de geurbussen zijn geurbuizen, die zie je hieronder. Deze zijn wat veelzijdiger dan geurbussen, want je kan ze gemakkelijk op allerlei plekken verstoppen, maar in de aanleerfase kun je beter geurbussen gebruiken.
Wil je meer?
Je wilde weten hoe je zelf kan starten met detectiewerk. Dat heb je nu gedaan, samen met je beste vriendje! Je hebt je hond nu geleerd om het geurvoorwerp te zoeken. Hij is die geur gaan associëren met een lekkere en/of leuke beloning en hij is daarom nu gemotiveerd om die geur te zoeken.
Dit is echter alleen nog maar de basis van detectie.
Naarmate jullie als team verder trainen, zullen jullie allerlei uitdagingen tegenkomen. De bussen gaan steeds verder uit elkaar, er komen afleidingsgeuren bij, soms moet de hond ergens op klimmen om dichterbij de geurbron te komen en er zijn nog veel meer uitdagingen.
Uiteindelijk kunnen jullie zelfstandig een heel klein object (of meerdere!) vinden met jouw gekozen geur eraan in een grote ruimte, op hoogte of zelfs buiten in het bos. Jij weet dan als begeleider ook niet waar die verstopt zijn en moet dus de signalen die jouw hond afgeeft heel goed kunnen lezen. Dat is niet zo makkelijk als het klinkt, neem dat maar van mij aan!
Wat meer variatie in detectiewerk thuis?
Met deze snuffelkubus moet de hond ‘jullie’ geur in het juiste bakje vinden.
Je kan hem op verschillende manieren opbouwen, zodat de hond niet alleen met horizontale vlakken moet werken, maar ook verticaal. Dit geeft je training een extra dimensie!
Het belang van een goede instructeur
Je kan ervoor kiezen om zelf te starten met detectiewerk om te kijken of jullie het leuk vinden. Zo leg je alvast een eerste basis. Wanneer je alleen thuis af en toe wat simpele oefeningen wil doen heb je aan de oefeningen in dit artikel genoeg.
Om te leren wat hierboven beschreef heb je echter een goede instructeur nodig. Die heeft niet alleen een goede cursus in elkaar gezet, maar kan je ook uitleggen waar je op moet letten, waarom dat zo is en hoe jouw hond laat zien dat hij de geur heeft opgevangen en wanneer hij aan het verwijzen is. Dat is namelijk voor iedere hond anders.
Zelf volg ik cursussen bij Speurhondenschool Achterhoek en ik kan deze gespecialiseerde hondenschool ook zeer aanbevelen. Joyce is heel duidelijk in haar uitleg en bouwt de lessen zorgvuldig op. De lessen zijn individueel en op maat, dus je staat niet te wachten op een andere cursist en jullie bepalen zelf het tempo.
Bij aanvang van een cursus bij Speuhondenschool Achterhoek krijg je trouwens ook de optie om een starterspakket aan te schaffen voor een mooie prijs. Hier zit o.a. een geurcontainer in. Ook geurbussen kun je hier aanschaffen.
Boeken over detectiewerk met je hond
Onderstaande boeken zijn erg leerzaam en staan vol praktische tips.
Wil je nóg meer?
Je weet nu hoe je zelf kan starten met detectiewerk, en ook hoe je er verder in kan groeien. Behalve detectie zijn er echter ook nog andere vormen van neuswerk.
In dit artikel kun je meer lezen over verschillende vormen van neuswerk, en vind je ook een lijstje met andere hondenscholen die detectie aanbieden en andere soorten neuswerk aanbieden.
In het blog vind je artikelen over allerlei avontuurlijke onderwerpen, dus natuurlijk ook over detectie. Er komen regelmatig nieuwe artikelen bij, dus hou onze website in de gaten!
