Waarom neuswerk? Het belang ervan voor het welzijn van je hond

Wat is neuswerk en waarom is neuswerk belangrijk voor honden?

“Find,” zeg ik tegen Kaya. Binnen een seconde verandert ze van een losgeslagen stuiterbal in een geconcentreerde Mechelse herder die de ruimte afzoekt naar dat ene kleine voorwerp met dat ene bepaalde geurtje. Zorgvuldig wordt alles besnuffeld. Alle chaos is verdwenen uit haar lijf en uit haar hoofd. Wat een transformatie! Dit is een hond in haar element, die doet waar honden zo ongelooflijk goed in zijn: geuren onderscheiden!

Wat ik hier beschrijf is geurdetectie. De hond werkt met zijn neus, en dat is letterlijk wat neuswerk is. Een hond laten werken met zijn neus.

Maar geurdetectie is niet de enige vorm van neuswerk! Heb je bijvoorbeeld weleens gehoord van mantrailen, of van hondenpuzzels? Ook dat zijn vormen van neuswerk.

Neuswerk is enorm belangrijk voor een hond. Werken met zijn neus kan een grote bijdrage leveren aan zijn welzijn, en is daarnaast ook voor jou als begeleider hartstikke leuk! Je zult telkens weer versteld staan van wat jouw hond allemaal kan.

Ben je benieuwd naar neuswerk? In dit artikel vertel ik je meer over het belang ervan voor de hond. Ook geef ik je wat oefeningen die je zelf kan doen als het je leuk lijkt. Je doet je hond er zeker een plezier mee!

Wat is er zo bijzonder aan een hondenneus?

Wanneer jij een mooie wandeling maakt met je hond geniet jij waarschijnlijk het meest van de dingen die je ziet. Wij mensen ervaren onze wereld voornamelijk door onze ogen. Onze honden kunnen ook prima zien, maar toch beleven ze de wereld heel anders dan wij. Hun primaire zintuig is namelijk hun neus. Ze leven in een wereld van geuren. Voor honden is de neus niet zomaar een orgaan, maar een krachtig instrument dat een rijk en gedetailleerd verhaal vertelt over de omgeving om hen heen.

In vergelijking met de menselijke reukzin, die beperkt is in vergelijking met die van honden, kunnen we ons maar moeilijk voorstellen hoe indrukwekkend hun reukvermogen is. Terwijl wij ongeveer 5 miljoen geurreceptoren hebben, bezit een gemiddelde hondenneus er tussen de 125 en 300 miljoen! Deze enorme hoeveelheid receptoren stelt hen in staat om veel meer geuren op te vangen op niveaus die wij ons niet eens kunnen voorstellen.

De hondenneus is zo gevoelig dat deze hen niet alleen vertelt hoe oud, van welke sekse en in welke gezondheid hun mede-honden zijn, maar kunnen ook subtiele emoties en zelfs ziekten bij mensen te herkennen. Door de wereld te ervaren via geur, kunnen honden een dieper begrip krijgen van hun omgeving en de mensen om hen heen. Het verkennen van deze unieke perceptie opent de deur naar het begrijpen van waarom neuswerk zo cruciaal is voor hun algehele welzijn.

Wat is neuswerk?

Als je ergens heel goed in bent, vind je het vaak ook heel leuk om te doen. Honden zijn niet alleen heel goed in geuren onderscheiden, maar omdat zij zich met hun neus een beeld vormen van hun omgeving is de behoefte van een hond om zijn neus te gebruiken heel groot. Je zou zelfs kunnen stellen dat het een eerste levensbehoefte is.

Wat kan er dan mooier zijn dan jouw hond met zijn neus te laten werken, en daarbij meteen in een andere behoefte te voorzien, namelijk die van verbondenheid? Bij neuswerk doet je hond weliswaar het zware werk, maar jullie werken als een team!

Bij neuswerk kun je denken aan:

• (Geur)detectie: het aanleren van een specifieke geur die de hond gaat zoeken en aanwijzen. Denk hierbij aan bijvoorbeeld een drugshond bij de politie
• Speuren: het volgen van een spoor van mens of dier. Dit zie je bijvoorbeeld wanneer honden worden ingezet om vermiste personen op te sporen
• Zoeken: het zoeken van voertjes of het speeltje van de hond. Heel gemakkelijk te doen in je eigen huis of tuin
• Puzzelen en hersenwerken: het oplossen van een hondenpuzzel of hersenwerkje. Dit doe je gemakkelijk thuis en je kan er van alles voor gebruiken

Al deze activiteiten leven een grote bijdrage aan het welzijn van je hond, en het mooie is dat iedere hond neuswerk kan doen. Hij hoeft daarvoor echt niet speciaal opgeleid te zijn, want hij heeft een neus en weet van nature hoe hij die moet gebruiken.

De fysieke en mentale voordelen van neuswerk

Ik had het zojuist al over welzijn. Laten we eens kijken waarom neuswerk het welzijn van je hond bevordert.

Fysieke gezondheid

Neuswerk is niet alleen een geestelijke bezigheid; het is ook een mooie manier om de fysieke gezondheid van je hond te bevorderen. Vooral bij speuren wordt veel bewogen, maar ook bij de andere vormen van neuswerk kan de hond lekker in beweging zijn. Deze fysieke activiteit draagt bij aan het behoud van een gezond gewicht, het versterken van spieren en het bevorderen van de algehele mobiliteit. Neuswerk is dus niet alleen een manier om hun geest te activeren, maar ook om hun lichaam actief en vitaal te houden.

Ook honden die fysiek niet zo mobiel zijn kunnen door middel van bijvoorbeeld puzzelen toch bezig blijven met zowel hun lichaam als hun geest, zonder het lichaam te overbelasten. Het is dan ook echt een uitkomst voor een hond die ziek is of rust moet houden, maar ook voor senioren die niet zo mobiel meer zijn.

Neuswerk biedt ook een effectieve manier om verveling en gedragsproblemen te voorkomen. Honden die voldoende fysieke stimulatie krijgen, zijn vaak rustiger en minder geneigd om destructief gedrag te vertonen. Door snuffelen worden endorfinen aangemaakt in de hersenen van de hond. Die zorgen voor ontspanning en een gevoel van welzijn., wat zowel fysiek als mentaal gezond is.

Mentale gezondheid

Naast fysieke stimulatie is ook mentale uitdaging van je hond ontzettend belangrijk. Iedere vorm van neuswerk vereist denkwerk, strategie en concentratie. Bovendien komt het tegemoet aan de behoefte om iets met die neus te doen.

Een bijkomend voordeel van neuswerk is de vermindering van stress en angst. Honden die regelmatig geestelijke gestimuleerd worden, vertonen vaak minder tekenen van stress en angst. Ze worden er evenwichtiger door en zijn beter beter in staat om te gaan met stressvolle situaties. Ook krijgen ze meer zelfvertrouwen. Het bieden van deze vorm van mentale verrijking kán dan ook nuttig zijn bij het verminderen van gedragsproblemen.

Kortom, neuswerk is niet alleen hartstikke leuk; het is een holistische benadering die zowel de fysieke als mentale gezondheid van je hond bevordert. Door hen de mogelijkheid te geven hun natuurlijke vaardigheden te gebruiken, leg je de basis voor een gelukkiger, gezonder en evenwichtiger leven voor je beste vriendje.

Versterking onderlinge band door neuswerk

Neuswerk doe je samen. Je werkt als een team en bent afhankelijk van elkaar. De hond leert hoe hij jou moet begeleiden naar de verstopte geurbron, persoon, snoepje of speeltje en jij leert zijn lichaamstaal en signalen te lezen. Dat klinkt misschien simpel, maar dat is het allesbehalve. Probeer het maar eens, het zal je verbazen hoeveel je nog niet weet over je hond!

Door samen te werken ontstaat er dan ook een speciale band tussen hond en begeleider. Het creëert een gevoel van wederzijdse afhankelijkheid en begrip. Je bent niet meer alleen de begeleider van je hond, maar ook de partner in een avontuurlijke ontdekkingsreis waarin de neus van je hond de leiding neemt, maar samenwerking centraal staat.

Eenvoudige oefeningen om mee te beginnen

Ben je enthousiast geworden en wil je zien of neuswerk iets voor je hond en jou is? Ongeacht welke soort neuswerk je wil gaan doen, er zijn een paar oefeningen die voor alle disciplines als basis kunnen dienen.

Tip: enthousiasme is aanstekelijk. Wanneer je hond zijn beloning vindt, of dat nu een snoepje, speeltje of “zoekgeraakt” persoon is, beloon hem dan uitbundig en vertel hem hoe geniaal hij is (want dat is hij!). Geef hem het gevoel dat hij echt iets bereikt heeft, ongeacht of de opdracht makkelijk of moeilijk was.

Snoepjes of speeltjes verstoppen

Iets wat voor alle honden motiverend werkt is het vinden van iets waar ze heel blij van worden. Voor sommige honden is dat een snoepje, voor anderen een knuffel of een bal.

Natuurlijk begin je heel gemakkelijk, want je hond moet altijd succes hebben en het spelletje ontzettend leuk gaan vinden.

Zo bouw je de oefening op:

• Laat je hond zien en ruiken wat je gaat verstoppen, en leg het op een makkelijke plek neer, op de grond en net uit het zicht van de hond. Laat hem zoeken. Hij zal er direct naartoe rennen en wanneer hij het vindt beloon je hem enthousiast
• Doe dit nog een paar keer, en verstop dan op een iets moeilijkere plek. Bijvoorbeeld ergens achter, maar waar hij nog wel gemakkelijk bij kan
• Maak de plek steeds iets moeilijker. Je kan hierbij ook de hoogte in gaan. Uiteindelijk kun je dit zo moeilijk maken als je wil, zo lang je hond het spelletje nog maar leuk vindt

Tip: je kan dit overal doen, dus ook tijdens een wandeling om het extra interessant te maken

Iemand zoeken

Hetzelfde kun je doen met een persoon. Dit werkt het beste buiten, vooral in een bos.

Voor deze oefening heb je een tweede persoon nodig. Jij begeleidt de hond, de ander raakt “zoek”. We noemen dit het slachtoffer.

Je hebt ook een beloning nodig, deze geef je aan het slachtoffer. Het slachtoffer geeft jou een klein voorwerp waar zijn of haar geur aan zit, bijvoorbeeld een handschoen. Dit is het geurvoorwerp.

Zo bouw je de oefening op:

• Zorg dat de hond ziet dat je zijn beloning aan het slachtoffer geeft. Laat hem er eventueel eerst aan ruiken
• Terwijl hij de beloning in het zicht van de hond houdt, verstopt het slachtoffer zich een meter of 10 verderop half achter een boom of ander obstakel. De hond kan hem nog net zien en wil er graag naartoe om zijn beloning te halen
• Laat de hond het geurvoorwerp ruiken en geef dan het commando “zoek” (of welk ander commando je ervoor wil gebruiken. Zelf gebruik ik “speur”, omdat “zoek” al een andere betekenis heeft voor mijn honden).
• Laat de hond jou leiden naar het slachtoffer. Wanneer die gevonden is belonen jullie hem beiden uitbundig. Hij moet het fantastisch vinden om een slachtoffer te vinden, pas dan zul je zien waar hij echt toe in staat is!
• Het slachtoffer kan zich steeds iets beter en verder verstoppen

Een goede neuswerk instructeur vinden

Helaas zijn er niet zo veel hondenscholen die neuswerk aanbieden. Je kan op deze website kijken welke hondenscholen er bij jou in de buurt zijn. Als een hondenschool gespecialiseerd is in neuswerk kun je dat vaak wel uit de naam afleiden, maar anders zul je even op hun website moeten kijken naar hun aanbod.

Om je een beetje op weg te helpen, heb ik een aantal hondenscholen op een rijtje gezet die neuswerk aanbieden. Sommige zijn er zelfs in gespecialiseerd.

Conclusie

Neuswerk omvat alles wat je als team met je hond doet, waarbij de hond zijn neus moet gebruiken om een beloning te vinden.

Neuswerk heeft veel gezondheidsvoordelen en kan zelfs helpen bij gedragsproblemen. Daarnaast is het ontzettend leuk om samen te doen, en zul jij zelf meer leren dan je denkt.

Ik hoop dat ik je heb kunnen overtuigen om eens neuswerk te proberen. Speuren is hartstikke tof om te doen, maar als je liever thuis aan de slag gaat zijn zoekspelletjes puzzelen heel geschikt.

Ook detectie kun je thuis doen, maar ook op andere, onbekende locaties. Ik heb dit zelf weleens met Kaya in een basisschool en in een kerk getraind. Wat was het gaaf om te zien hoe ze aan het werk ging in een vreemde omgeving met zo ontzettend veel andere geuren! En wat was ze trots wanneer ze het geurvoorwerp vond!

Heb je vragen over neuswerk of een specifieke vorm ervan? Stel ze hieronder. Ook vind ik het leuk om jullie ervaringen te lezen, dus deel ze!

Hou ook een oogje op mijn blog, daarin vertel ik jullie meer over verschillende vormen van neuswerk en andere avonturen die Ghost, Kaya en ik beleven.